در بحبوحه نگرانیهای فزاینده از تمرکز قدرت و نقض حریم خصوصی در دستان غولهای فناوری، پاول دورف، بنیانگذار تلگرام، با راهاندازی رسمی پروژه جدید خود، معادلات بازار محاسبات هوش مصنوعی را به چالش کشیده است. این سرویس، که با نام Cocoon (Confidential Compute Open Network) شناخته میشود، یک گام جسورانه برای انتقال پردازشهای هوش مصنوعی به اکوسیستم غیرمتمرکز TON (The Open Network) است. این راهاندازی، نویدبخش کاهش شدید هزینهها و تضمین محرمانگی ۱۰۰ درصدی دادههای کاربر است.
Cocoon چیست و چگونه معماری هوش مصنوعی را تغییر میدهد؟
Cocoon یک زیرساخت پردازشی غیرمتمرکز (DePIN) است که بر بستر بلاکچین TON فعالیت میکند. هدف اصلی آن، ایجاد یک پلتفرم مقاوم در برابر سانسور، مقرون به صرفه و کاملاً محرمانه برای اجرای مدلهای هوش مصنوعی است.
ساختار فنی و مزیت اقتصادی کلیدی Cocoon:
حذف واسطهها و کاهش هزینهها: Cocoon با ایجاد یک بازار آزاد، توسعهدهندگان نیازمند منابع هوش مصنوعی را مستقیماً به ارائهدهندگان سختافزار (Nodes) متصل میکند. این اتصال مستقیم، با حذف واسطههای گرانقیمت مانند آمازون (AWS) یا مایکروسافت (Azure)، نه تنها هزینههای پردازش را به شکل چشمگیری کاهش میدهد، بلکه مشکلات مقیاسپذیری مرتبط با زیرساختهای متمرکز را نیز حل میکند.
بلاکچین TON: شبکه TON به عنوان ستون فقرات این پلتفرم، وظایف حیاتی مانند دفتر کل تراکنشها، سیستم پرداخت با Toncoin (TON) و نظارت بر گرههای (Nodes) مجاز شبکه را بر عهده دارد.
تاریخ دقیق شروع به کار و معرفی Cocoon
معرفی اولیه پروژه Cocoon توسط پاول دورف در همایش Blockchain Life 2025 در دبی انجام شد. پس از یک دوره توسعه فشرده، شبکه محاسبات محرمانه و غیرمتمرکز Cocoon رسماً در تاریخ ۳۰ نوامبر ۲۰۲۵ بر بستر بلاکچین TON آغاز به کار کرد.
به گفته دورف، در لحظه راهاندازی، اولین درخواستهای هوش مصنوعی کاربران از طریق این شبکه پردازش شدند، و فاز بعدی توسعه بر افزایش ظرفیت پردازشی و جذب توسعهدهندگان بیشتر متمرکز است.
مزیت رقابتی کلیدی: محرمانگی کامل با فناوری TEE
برگ برنده Cocoon در مقابل پلتفرمهای ابری متمرکز، استفاده از فناوری پیشرفته “محیط اجرای قابل اطمینان” (Trusted Execution Environment – TEE) است که تضمینکننده محرمانگی ۱۰۰ درصدی دادههاست.
نقش TEE و پروتکلهای امنیتی در حفظ حریم خصوصی:
در سرویسهای ابری سنتی، دادههای ورودی کاربر (پرامپتها) برای پردازش به صورت رمزنگارینشده یا نیمهرمزگذاریشده در اختیار شرکت واسطه قرار میگیرد. اما در Cocoon:
رمزنگاری درون سختافزار: TEE یک منطقه امن سختافزاری ایزولهشده (مانند Intel SGX) روی پردازنده ایجاد میکند که دادههای کاربر را در تمام مراحل پردازش، از ورودی تا خروجی مدل هوش مصنوعی، به صورت کامل رمزنگاریشده حفظ میکند.
عدم دسترسی گرهها: این فناوری تضمین میکند که حتی صاحبان سرورهایی که کارت گرافیک خود را اجاره دادهاند (نود اپراتورها)، هرگز نمیتوانند به محتوای پرامپتها، دادههای مدل، یا نتایج محاسبات دسترسی داشته باشند.
تایید هویت امن: امنیت Cocoon فراتر از رمزنگاری ساده است. تمام ارتباطات از طریق پروتکلهایی مانند RA-TLS انجام میشود. در این روش، گرههای شبکه با ارائه مدارک دیجیتال، پیش از اتصال باید ثابت کنند که نرمافزارشان دستکاری نشده و در حال اجرا در یک محیط سختافزاری امن (TEE) هستند.
درآمدزایی رمزارزی: چگونه یک گره (Node) در Cocoon شویم؟
هر فردی که دارای یک کارت گرافیک مناسب (GPU) باشد، میتواند با اجاره دادن ظرفیت بلااستفاده سیستم خود، به شبکه Cocoon بپیوندد و درآمد کسب کند.
مراحل کلی مشارکت برای صاحبان GPU:
نصب ایمیج مخصوص: ابتدا باید ایمیج نرمافزاری مخصوص Cocoon را روی سرور خود نصب کنید.
پیکربندی اولیه: تنظیمات اولیه شامل مشخص کردن مدل هوش مصنوعی که سرور قادر به پردازش آن است (مانند Qwen یا Llama)، و همچنین وارد کردن آدرس کیف پول TON برای دریافت درآمد است.
دریافت درآمد آنی: پس از اتصال، سیستم بهطور خودکار درخواستهای هوش مصنوعی را به گره شما ارسال میکند و درآمد حاصل از پردازش به صورت Toncoin (TON) به کیف پول شما واریز میشود.
تاثیر Cocoon بر بازار رمزارز و توکن TON
راهاندازی این شبکه، یک کاتالیزور قوی برای اکوسیستم TON و به ویژه توکن Toncoin (TON) محسوب میشود:
افزایش کاربردپذیری TON: از آنجایی که Toncoin ارز اصلی پرداخت برای اجاره منابع پردازشی در Cocoon است، موفقیت و رشد این پلتفرم مستقیماً باعث افزایش تقاضا و حجم تراکنشهای TON میشود. این یک Utility واقعی و قابل لمس برای توکن ایجاد میکند که از نظر تحلیل فاندامنتال بسیار حائز اهمیت است.
جذب سرمایهگذاران جدید: Cocoon کاربران و توسعهدهندگانی را از جامعه Web2 (بخش سنتی هوش مصنوعی) به سمت اکوسیستم TON جذب میکند که به دنبال راهکارهای خصوصی و ارزانتر برای اجرای مدلهای هوش مصنوعی خود هستند.
قدرت گرفتن DePIN: این پروژه، جایگاه تلگرام و TON را به عنوان رهبران بازار در بخش زیرساختهای فیزیکی غیرمتمرکز (DePIN) تثبیت میکند و نشان میدهد که شبکههای بلاکچین فراتر از امور مالی، قادر به ارائه خدمات زیرساختی حیاتی هستند.
با توجه به پایگاه کاربری عظیم تلگرام (بیش از ۹۰۰ میلیون کاربر) و برنامههای دورف برای ادغام قابلیتهای هوش مصنوعی Cocoon در مینیاپلیکیشنهای تلگرام، این شبکه پتانسیل تبدیل شدن به یکی از بزرگترین مصرفکنندگان قدرت پردازشی GPU در جهان را دارد. کاربران کوینلند باید میزان پذیرش Cocoon و نوسانات قیمت Toncoin در پی رشد این شبکه را به دقت رصد کنند.
