آپدیت «فوساکا» (Fusaka)، دومین هاردفورک بزرگ اتریوم در سال ۲۰۲۵، با هدف پیشبرد چشمانداز مقیاسپذیری عظیم و افزایش ظرفیت داده شبکه، با موفقیت روی شبکه اصلی (Mainnet) فعال شد.
بهروزرسانی فوساکا که در تاریخ ۳ دسامبر ۲۰۲۵ فعال شد، یک نقطه عطف حیاتی در نقشه راه اتریوم محسوب میشود. این فورک، که نام آن ترکیبی از “فولو” (Fulu) برای لایه اجماع و “اوساکا” (Osaka) برای لایه اجرایی است، مجموعهای از پیشنهادات بهبود (EIPs) را معرفی میکند که عمدتاً بر روی لایههای دوم (Layer 2) تمرکز دارند.
فوساکا چیست و چه هدفی دارد؟
هاردفورک فوساکا، یک بهروزرسانی بزرگ شبکه است که با هدف اصلی کاهش چشمگیر کارمزد تراکنشها در لایههای دوم (Rollups) و افزایش ظرفیت دسترسی به داده (Data Availability) طراحی شده است. این بهروزرسانی یک گام مهم در فاز «The Surge» (موج صعودی مقیاسپذیری) اتریوم است.
تغییرات کلیدی ایجاد شده توسط فوساکا
فوساکا مجموعهای از تغییرات زیرساختی را به همراه دارد که عملکرد شبکه را متحول میکند:
۱. فناوری PeerDAS: دروازه مقیاسپذیری عظیم
مهمترین بخش این ارتقا، فعالسازی Peer Data Availability Sampling (PeerDAS) است. این فناوری، که ویتالیک بوترین (بنیانگذار اتریوم) از آن به عنوان “به معنای واقعی کلمه شاردینگ” یاد کرده است، نحوه ذخیرهسازی و تأیید دادهها در شبکه را تغییر میدهد:
روش کار: پیش از این، تمام نودها مجبور بودند کل دادههای یک بلاک را ذخیره و تأیید کنند. PeerDAS به ولیدیتورها اجازه میدهد تا تنها بخشهای کوچکی از دادههای Rollupها (که به شکل Blob منتشر میشوند) را به صورت تصادفی نمونهبرداری و تأیید کنند.
نتیجه: این تغییر باعث میشود بدون افزایش بار پردازشی روی نودهای شبکه، ظرفیت دادههای موجود برای لایههای دوم تا ۸ برابر افزایش یابد. این افزایش ظرفیت به طور مستقیم منجر به کاهش ۴۰ تا ۶۰ درصدی کارمزدها در رولآپهایی مانند آربیتروم، اپتیمیزم و بیس میشود.
۲. افزایش محدودیت گس (Gas Limit)
EIP-7935 محدودیت پیشفرض گس بلاک اتریوم را از حدود ۳۶ میلیون به ۶۰ میلیون گس افزایش میدهد. این افزایش، بدون قربانی کردن امنیت شبکه، به بلاکچین لایه ۱ اجازه میدهد تا تراکنشهای بیشتری را مستقیماً پردازش کند و کارایی کلی شبکه را بهبود بخشد.
۳. محدودیت گس هر تراکنش برای امنیت بیشتر
EIP-7825 یک سقف گس برای هر تراکنش (حدود ۱۶.۷۸ میلیون گس) تعیین میکند. این اقدام یک تدبیر پیشگیرانه است که تضمین میکند هیچ تراکنش بزرگ یا پیچیدهای (مانند استقرار یک قرارداد هوشمند عظیم) نتواند کل ظرفیت محاسباتی یک بلاک را مصرف کرده و شبکه را در برابر حملات محرومسازی از سرویس (DoS) تقویت کند.
۴. بهبودهای عملکردی و تجربه کاربری
فوساکا چندین EIP دیگر را نیز شامل میشود که برای توسعهدهندگان و کاربران لایههای دوم حیاتی هستند:
بهبود در عملیات ریاضی: پیشنهادی برای سریعتر و ارزانتر کردن عملیات ریاضی خاص در ماشین مجازی اتریوم (EVM)، که مصرف گس در قراردادهای هوشمند را کاهش میدهد.
پشتیبانی از کیف پولهای پیشرفته: پیشرفتهایی در زمینه پشتیبانی از ورودهای بدون رمز عبور (Password-less Login) و کیف پولهای با پشتوانه سختافزاری، که پایه و اساس پذیرش گستردهتر اتریوم توسط کاربران عادی را فراهم میکند.
زمان اجرای فوساکا
هاردفورک فوساکا پس از طی موفقیتآمیز مراحل تستنتهای مختلف (از جمله Hoodi) در تاریخ ۳ دسامبر ۲۰۲۵ با موفقیت روی شبکه اصلی اتریوم (Mainnet) فعال شد.
تأثیر بلندمدت بر اکوسیستم اتریوم
اگرچه ارتقاهایی مانند فوساکا فوراً باعث جهش ناگهانی قیمت نمیشوند، اما تأثیرات بلندمدت آنها بسیار عمیق است:
مقیاسپذیری عظیم: فوساکا زیرساخت لازم برای رسیدن به ظرفیت پردازش بیش از ۱۰۰,۰۰۰ تراکنش در ثانیه (TPS) در کل اکوسیستم لایههای دوم را فراهم میکند.
کاهش هزینهها: کاربران میتوانند از کارمزدهای پایینتر و پایداری بیشتر در شبکههای رولآپ لذت ببرند.
غیرمتمرکزسازی: PeerDAS با کاهش میزان دادهای که نودها باید ذخیره کنند، اجرای نودها را آسانتر کرده و غیرمتمرکزسازی شبکه را تقویت میکند.
